USG piersi – na czym polega badanie i kto powinien je wykonać?

Co to jest USG piersi?

USG to całkowicie nieinwazyjna, bezbolesna i bezpieczna metoda obrazowania. Polega na wykorzystaniu ultradźwięków o częstotliwości od 1 do 10 Hz. Fale ultradźwiękowe emitowane są w kierunku badanej tkanki, a następnie są odbijane i przekształcane na impuls elektryczny. Ultradźwięki te są całkowicie bezpieczne dla organizmu, zatem badanie może być przeprowadzane praktycznie u każdego. Badanie USG jest bardzo dokładne i umożliwia wykrycie zmian w piersiach o wielkości zaledwie kilku milimetrów.

Kto powinien wykonać badanie USG piersi?

USG piersi to badanie, które powinno być wykonywane przez każdą kobietę między 30. a 40. rokiem życia. Profilaktyka ta sprowadza się do regularnego wykonywania badania bez szczególnych wskazań zdrowotnych. W przypadku zdrowych kobiet, bez dodatniego wywiadu rodzinnego w kierunku raka piersi, USG powinno być wykonywane raz do roku. Natomiast kobiety, u których w rodzinie zdarzały się przypadki raka sutka, powinny wykonywać USG co pół roku.

Przyjęło się, że USG to idealna metoda obrazowania piersi u młodych kobiet. Wynika to ze specyficznej budowy gruczołu piersiowego. U młodych kobiet w piersiach przeważa gęsta tkanka gruczołowa, natomiast wraz z upływem lat ubywa tkanki gruczołowej, a przybywa – tkanki tłuszczowej. Z tego względu u kobiet po 40. roku życia zalecane jest wykonywanie mammografii. Oczywiście to ogólna zasada, gdyż istnieje szereg odstępstw od tej reguły. Nigdy nie należy też zapominać o regularnym, comiesięcznym samobadaniu piersi. Badanie USG wykonywane jest ponadto profilaktycznie w następujących przypadkach:

u kobiet w ciąży lub karmiących piersią,
u kobiet z małym biustem,
u kobiet z implantami silikonowymi,
po wykonanej punkcji sutka.

Wskazaniem do USG piersi może być pojawienie się niepokojących objawów, które mogą sugerować pojawienie się zmian w piersiach. Najczęściej można zauważyć:

Przygotowanie do USG piersi

Badanie USG piersi można wykonać w dowolnym momencie, warto wiedzieć jednak, kiedy robić USG (w którym dniu cyklu), aby wynik był najbardziej wiarygodny. Zalecane jest wykonanie badanie USG piersi kilka dni po miesiączce, w pierwszej połowie cyklu.

Czy można robić USG piersi w czasie okresu? Nie ma przeciwwskazań do wykonania USG piersi podczas miesiączki, jednak najlepiej jest wykonać badanie między 1. a 10. dniem cyklu, ponieważ piersi są wówczas najmniej tkliwe. Przed badaniem USG należy przygotować odpowiedzi na kilka pytań, które na pewno zada lekarz wykonujący badania. Pytania te dotyczą przede wszystkim:

wieku osoby badanej,
daty wystąpienia ostatniej miesiączki,
stosowania antykoncepcji hormonalnej,
przebytej ciąży, karmienia piersią,
zabiegów operacyjnych piersi,
wyników wcześniejszych badań piersi,
występowania w rodzinie przypadków raka sutka.

USG piersi – przebieg badania

Badanie USG piersi jest badaniem, które wykonywane jest osobno dla każdej piersi. Pacjentka jest proszona o zdjęcie ubrania i bielizny powyżej pasa. Pozycja do badania to leżenie na wznak, na pierś nakładany jest specjalny żel, a następnie przykładana jest głowica aparatu USG. Lekarz przesuwa głowicą po całej powierzchni piersi, obejmując badaniem także okoliczne węzły chłonne (w dołach pachowych). Po zakończeniu badania pacjentka natychmiast powraca do codziennej aktywności. Badanie trwa około 20 minut. Cena badania USG to około 120–150 zł. Możliwe jest wykonanie USG piersi na NFZ – skierowanie na refundowane USG piersi wypisuje lekarz ginekolog lub onkolog.

Podczas badania oceniana jest budowa sutków i wszelkie występujące nieprawidłowości. Jakie zmiany w piersiach na USG mogą być widoczne? Badanie umożliwia detekcję zwapnień, torbieli, guzków, poszerzenia bądź zwężenia przewodów mlekowych.

Zalety badania USG

Niewątpliwą zaletą badania USG jest jego nieinwazyjność i bezpieczeństwo. Badanie może być stosowane nawet u kobiet w ciąży. W związku z całkowitą bezinwazyjnością brak jest przeciwwskazań do wykonania badania USG piersi w tym okresie.

Kolejną zaletą badania jest jego doskonała dostępność. Badanie można wykonać zarówno prywatnie, jak i ze skierowaniem lekarza. Istnieje szereg placówek oferujących to badanie, nie bez znaczenia jest także przystępna cena USG piersi. Ponadto istnieje możliwość powtarzania badania dowolną ilość razy, gdyż USG nie jest obarczone żadnym ryzykiem dla zdrowia.

Przewaga badania USG piersi nad innymi badaniami obrazowymi sprowadza się do możliwości wykonania badania u kobiet, u których w budowie piersi przeważa tkanka gruczołowa (a zatem przed 35.–40. rokiem życia). I wreszcie – badanie USG pomaga dokonać rozróżnienia, czy w gruczole sutkowym pojawiła się torbiel, czy zmiana lita, zatem z dużą dokładnością można różnicować guzy i torbiele.

USG piersi czy mammografia?

Zarówno mammografia, jak i USG piersi to badania obrazowe umożliwiające detekcję nieprawidłowości w obrębie gruczołu sutkowego. Oba badania są bezbolesne i nieinwazyjne, jedyny dyskomfort podczas mammografii może wynikać z konieczności mocniejszego ściśnięcia piersi podczas badania.

Różnica między USG a mammografią sprowadza się do wieku kobiety, w którym najlepiej jest wykonać badanie. Ponadto mammografia nie jest badaniem tak uniwersalnym jak USG – istnieje kilka przeciwwskazań do jej wykonania. Mowa zwłaszcza o ciąży, a także wykonaniu badania w drugiej połowie cyklu, gdy mogło dojść do zapłodnienia. Takie środki ostrożności wynikają z faktu, że podczas badania mammograficznego emitowane jest promieniowanie RTG, które może działać szkodliwie na płód.

Bibliografia:

Jakubowski W., Dobruch-Sobczak K., Migda B., Standards of the Polish Ultrasound Society – update. Sonomammography examination. J. Ultrason., 2012, 50, 12: 245–261.
Stavros T., Ultrasonografia piersi, Wydanie 1. Wydawnictwo MediPage, Warszawa 2007.