O czym świadczą krwawienia międzymiesiączkowe?

Co oznacza krwawienie międzymiesiączkowe?

Nieprawidłowe, nieregularne krwawienie występujące między okresami nazywane jest krwawieniem międzymiesiączkowym, plamieniem lub bardziej fachowo – metrorrhagią. Krwawienia międzymiesiączkowe mogą mieć wiele przyczyn. Czasami są spowodowane złuszczaniem się błony śluzowej macicy, podobnym jak w przypadku miesiączki, ale występującym poza nią. Źródłem krwawienia mogą być też: pochwa, szyjka macicy lub jajnik.

U niektórych kobiet krwawienia takie są zjawiskiem całkowicie normalnym i są związane z owulacją. Występują mniej więcej w połowie cyklu i może im towarzyszyć ból podbrzusza lub pleców. Krwawienia mogą być także związane z zażywaniem leków antykoncepcyjnych, a częściej z ich odstawieniem.

Niektóre przyczyny nieprawidłowych krwawień są proste do wyleczenia, podczas gdy inne mogą wskazywać na poważną chorobę.

Przyczynami krwawień międzymiesiączkowych mogą być:

• zaburzenia hormonalne: rozpoczynanie lub przerywanie stosowania leków antykoncepcyjnych, choroby tarczycy, zaburzenia funkcji jajników, a także stosowanie diety ketogennej;
• stany zapalne i infekcje, w tym niektóre choroby przenoszone drogą płciową;
• nieprawidłowości błony śluzowej macicy: przerost endometrium, polipy, mięśniaki, endometrioza;
• zaburzenia krzepliwości krwi;
• urazy, samookaleczenie, przemoc seksualna;
• przyczyny związane z ciążą: zagnieżdżenie się zarodka, ciąża ektopowa, poronienie.

Rodzaje krwawienia

Przeciętny cykl miesięczny trwa od 21 do 35 dni. Prawidłowe krwawienie miesięczne trwa od kilku dni do tygodnia. Każde krwawienie występujące poza tym czasem jest potencjalnie nieprawidłowe. Niektóre cechy plamienia, takie jak czas trwania, wygląd czy objawy towarzyszące mogą sugerować jego przyczynę. Należy zwracać uwagę na szczegóły i poinformować o nich lekarza w trakcie badania.

Prawidłowa krew menstruacyjna ma kolor jasnoczerwony. Może też zawierać ciemniejsze, brunatne lub nawet czarne grudki – są to skrzepy krwi. Im krew jest ciemniejsza, tym jest starsza lub zawiera więcej komórek nabłonka. W pierwszych dniach okresu dochodzi do intensywnego złuszczania się i odpadania komórek błony śluzowej macicy. Biorąc to pod uwagę, krew może być ciemniejsza w pierwszych i ostatnich dniach okresu.

Plamienia ciemną, brunatną krwią w drugiej połowie cyklu to jedna z oznak zagnieżdżenia się zarodka i początku ciąży. Jeśli podobne plamienia wystąpią już w trakcie trwania ciąży, może to świadczyć o komplikacjach związanych z ciążą lub o ciąży pozamacicznej. Obecność ciemnoczerwonej lub brunatnej krwi już po zakończonej ciąży to tzw. odchody połogowe. Mogą one wystąpić nawet przez kilka pierwszych miesięcy po porodzie. Warto pamiętać, że pierwsze miesiączki po rozwiązaniu mogą być nieregularne ze względu na zmiany hormonalne.

Jeśli krew zbyt długo przebywa w macicy, przybiera czarny kolor. Może się tak stać kiedy utrudniony jest odpływ krwi menstruacyjnej, np. w wyniku guzów, zarośniętej błony dziewiczej lub wad anatomicznych miednicy.

Jeśli krew jest jasnoczerwona, oznacza to, że jest świeża. Zazwyczaj ma taki wygląd w trakcie okresu. Plamienia jasnoczerwoną krwią występujące poza menstruacją mogą być objawem choroby przenoszonej drogą płciową, np. rzeżączki lub zakażenia chlamydią. Bardzo rzadko takie krwawienia mogą być też objawem raka szyjki macicy.

Krew zmieszana z dużą ilością śluzu przybiera różowy kolor. Objaw taki może wystąpić w przypadku stosowania środków antykoncepcyjnych, znacznej utraty masy ciała, niezdrowej diety lub niedokrwistości. Większa ilość śluzu jest także produkowana pod wpływem podniecenia lub w trakcie stosunku.

Wypływająca z pochwy krew może mieć także kolor pomarańczowy. Zwykle jest to oznaka infekcji, np. rzęsistkiem pochwowym lub waginozy bakteryjnej. Występują wówczas także inne, charakterystyczne objawy. Waginoza bakteryjna może także zmieniać kolor krwi na szary.

Objawy towarzyszące krwawieniom międzymiesiączkowym

Objawy towarzyszące krwawieniom mogą niejednokrotnie wskazywać prawdopodobną przyczynę. Częstym objawem podczas okresu są bóle menstruacyjne. Ból, którego źródłem są narządy wewnętrzne, może być zlokalizowany czasami w zupełnie innych miejscach. U niektórych kobiet dolegliwości podczas menstruacji mogą objawiać się bólem pleców lub nóg. Nierzadko podobne objawy występują także przy krwawieniach międzymiesiączkowych. Bardzo charakterystycznym symptomem pękniętej ciąży pozamacicznej jest ostry ból brzucha promieniujący do ramienia.

W przypadku obecności czarnej krwi występowanie dodatkowo nieprzyjemnego zapachu, gorączki oraz swędzenia i obrzęku w okolicach pochwy wskazują na niedrożność w obrębie dróg rodnych. Jeśli przyczyna niedrożności jest bardzo zaawansowana, dodatkowo mogą wystąpić także problemy z oddawaniem moczu lub stolca.

Patologie zlokalizowane w macicy, takie jak przerost endometrium, polipy lub mięśniaki mogą powodować krwawienia świeżą krwią. Jest to przyczyna zarówno zbyt obfitych krwawień, jak i krwawień międzymiesiączkowych. Utrata jasnoczerwonej krwi i zbyt obfite miesiączki mogą być także symptomem raka szyjki macicy. Do innych występujących wówczas objawów należą także:

• ból podczas stosunku,
• bóle podobne do menstruacyjnych,
• utrata apetytu i nieuzasadniona utrata masy ciała w krótkim czasie.

W przypadku infekcji intymnych typowemu kolorowi krwi lub upławów towarzyszą także objawy, takie jak:

• świąd w okolicach krocza,
• nieprzyjemny, czasami „rybi” zapach,
• bolesne oddawanie moczu.

Prawidłowo okres powinien trwać nie dłużej niż 7 dni, a łączna ilość utraconej krwi nie powinna przekraczać 80 ml. Można to łatwo policzyć biorąc pod uwagę, że jeden tampon jest w stanie wchłonąć około 3 ml płynu, a podpaska około 5 ml. Jeśli krwawienia przedłużają się lub są zbyt obfite, może rozwinąć się anemia. Wówczas pojawią się objawy, takie jak osłabienie, przyspieszone tętno czy zawroty głowy.

Krwawienia międzymiesiączkowe – kiedy iść do lekarza?

Zaleca się skonsultowanie z lekarzem rodzinnym lub ginekologiem w przypadku gdy pojawią się nowe, inne niż zazwyczaj krwawienia lub upławy. Do dalszej diagnostyki skłania także obecność objawów towarzyszących, takich jak swędzenie, gorączka, nieprzyjemny zapach wydzieliny z pochwy, utrata masy ciała.

Istotny jest również fakt, iż u kobiet, u których wystąpiła ostatnia miesiączka (czyli menopauza) krwawienie nie ma prawa wrócić. Każde krwawienie po osiągnięciu klimakterium należy uznać za nieprawidłowe i starać się znaleźć jego przyczynę.

Sygnałem alarmującym powinny być także jakiekolwiek krwawienia lub upławy w trakcie ciąży.

Bibliografia:

1. Bręborowicz G. H. (red.), Położnictwo i ginekologia, Tom II, Wydanie 2. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
2. Kaunitz A. M., Approach to abnormal uterine bleeding in nonpregnant reproductive-age women. UpToDate, 2019, 5.
   
3. American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) Committee on Practice Bulletins – Gynecology, Diagnosis of abnormal uterine bleeding in reproductive-aged women. Obstetrics Gynecol., 2012, 120: 197.