Choroba Parkinsona – czym jest?
Choroba Parkinsona to postępująca, neurodegeneracyjna, zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego układu nerwowego. W przebiegu choroby w mózgowiu (w istocie czarnej – substantia nigra) dochodzi do zmian zwyrodnieniowych, co w konsekwencji powoduje niedobór dopaminy. Pamiętajmy, że dopamina jest jednym z najważniejszych neuroprzekaźników – umożliwia ona przekazywanie sygnałów między komórkami nerwowymi. Zaburzenia w jej wytwarzaniu powodują trudności z koordynacją ruchową, napięciem mięśniowym, ciśnieniem tętniczym krwi, wydzielaniem hormonów czy stanem emocjonalnym. W procesie chorobowym udział biorą inne neurotransmitery.
Choroba dotyczy głównie osób, które ukończyły 65 rok życia. Według badań, problemy seksualne mogą pojawić się u 80% osób chorujących. Statystycznie, więcej zaburzeń dotyczy mężczyzn niż kobiet.
Jak choroba Parkinsona wpływa na seks?
Jeśli chodzi o trudności natury seksualnej w przypadku choroby Parkinsona najistotniejsze wydają się:
- wpływ leków stosowanych w chorobie,
- niedobór dopaminy w podwzgórzu,
- deregulacja hormonalna, spadek testosteronu,
- trudności związane z zaburzeniami ruchowymi,
- problemy związane z chorobami współistniejącymi, głównie z depresją.
U mężczyzn najczęściej dochodzi do:
- zaburzeń orgazmu i braku satysfakcji ze zbliżenia – 55%
- wytrysku przedwczesnego – 50%
- zaburzeń erekcji – 40%
- nadmiernego pobudzenia seksualnego – 3%, związane głównie z działaniem leków.
U kobiet:
- spadek pożądania i aktywności seksualnej
- zaburzenia lubrykacji lub jej zupełny zanik
- bolesne stosunki seksualne
- zaburzenia orgazmu
- kobiety chorujące na chorobę Parkinsona mogą mieć również problemy związane
z mimowolnym oddawaniem moczu podczas zbliżeń oraz ze zmniejszonym napięciem mięśni pochwy, co powoduje dodatkowe problemy natury psychologicznej.
Zaburzenia seksualne przy chorobie Parkinsona – postępowanie
Postępowanie i pomoc w przypadku zaburzeń seksualnych powinna być interdyscyplinarna a metoda leczenia zależna od zgłaszanej trudności. Należy rozpocząć od omówienia aktualnych potrzeb seksualnych danego pacjenta i od psychoedukacji dotyczącej wpływu choroby na jakość życia seksualnego. Pracując z parą, należy zwrócić uwagę na nieodrzucanie chorego, korzystanie z innych form seksualnej bliskości.
- W przypadku trudności związanych z drżeniem mięśni podczas kontaktu seksualnego można zaproponować spokojniejsze, bardziej komfortowe dla pacjenta formy bliskości.
- Przy zaburzeniach lubrykacji podanie środków zwilżających pochwę, a w przypadku braku poprawy zalecana jest konsultacja ginekologiczna.
- W przypadku obniżenia poziomu testosteronu podanie jego suplementów.
- W przypadku zaburzeń erekcji podawanie inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 – lek przyjmujemy dwie godziny przed próbą zbliżenia. Zażycie jednej tabletki może nie przynieść od początku oczekiwanego efektu, rezultat może pojawić się dopiero przy dłuższym stosowaniu. W przypadku braku poprawy należy rozważyć iniekcje do ciał jamnistych, szczególnie z prostoglandyną E1 – iniekcję zawsze rozpoczyna lekarz, który z czasem może nauczyć partnera/partnerkę ich wykonywania.
- W wypadku wytrysku przedwczesnego najczęściej stosuje się krótko działający lek, między innymi dapoksetynę.
Źródła:
- Bronner G., Roiter V., Korczyn A., Gilandi N. Sexual disfunction in Parkinsons disease. J Sex Marital Ther, 2004;30:95-105.
- Calne S., Kumarb A. Choroba Parkinsona o początku w młodym wieku. Rozwiązywanie problemów klinicznych. Neurol Dypl, 2010;5(2):51-62.
- Dysfunkcje seksualne poradnik dla lekarzy, Sławomir Jakima, Warszawa 2020