Czym jest wymaz z pochwy?
Wymaz z pochwy to badanie wykonywane w celu oceny składu flory bakteryjnej pochwy. W warunkach fizjologicznych pochwa zasiedlana jest przede wszystkim przez pałeczki kwasu mlekowego Lactobacillus, które stanowią aż 96–99 proc. flory. W niewielkich ilościach występują także bakterie chorobotwórcze, jednak przewaga pałeczek Lactobacillus i kwaśne środowisko pH pochwy uniemożliwiają ich namnażanie się i rozwój infekcji. W skład mikrośrodowiska pochwy wchodzą także inne bakterie:
- pałeczki Gram-dodatnie: Corynebacterium, Clostridium,
- ziarenkowce Gram-dodatnie: Staphylococcus epidermidis, Enterococcus, Streptococcus agalactiae, Peptococcus i Peptostreptococcus,
- pałeczki Gram-ujemne: Bacteroides, Prevotella, Enterobacteriaceae, Gardnerella vaginalis,
- ziarenkowce Gram-ujemne: Veillonella,
- grzyby drożdżopodobne Candida.
W diagnostyce zaburzeń biocenozy pochwy najistotniejszym badaniem jest wymaz z pochwy. Z pobranego w ten sposób materiału wykonywany jest preparat mikroskopowy barwiony metodą Grama. W ten sposób można dokonać oceny tzw. stopnia czystości pochwy. Ponadto z wymazu z pochwy można wykonać badanie w kierunku obecności bakterii GBS u kobiet w ciąży. Z kolei wymaz z pochwy bakteriologiczny służy wykonaniu posiewu z pochwy, czyli hodowli mikrobiologicznej na specjalnym podłożu.
Jakie są wskazania do wymazu z pochwy?
Najczęściej wymaz z pochwy wykonywany jest po pojawieniu się objawów, które mogą wskazywać na bakteryjną lub grzybiczą infekcję pochwy. Najważniejsze objawy to świąd, upławy, pieczenie, zaczerwienienie i obrzęk okolic cewki moczowej, objawy diuretyczne. Wówczas wymaz z pochwy umożliwia rozpoznanie patogenu oraz wdrożenie odpowiedniej terapii. Wymaz umożliwia także skontrolowanie, czy wdrożona terapia przynosi pożądane efekty. Z kolei wymaz z pochwy GBS wykonywany jest u każdej kobiety w ciąży.
Wymaz z pochwy – jak pobrać? Jak wygląda badanie?
Wykonanie badania wymaga odpowiedniego przygotowania ze strony pacjentki, w przeciwnym razie wynik wymazu z pochwy może być niewiarygodny. Przygotowanie do wymazu z pochwy obejmuje m.in.:
- rezygnację ze współżycia płciowego na 2 dni przed badaniem,
- zaniechanie stosowania środków dopochwowych na 2 dni przed badaniem,
- przed badaniem podmycie okolic płciowych wodą, bez użycia mydła czy innych środków myjących.
Należy pamiętać, że wymaz z pochwy nie jest pobierany podczas miesiączki.
Pobranie wymazu z pochwy trwa chwilę i jest bezbolesne. Wymazówka wprowadzana jest do pochwy i pocierana o tylne sklepienie pochwy. Pobrany materiał jest od razu nanoszony na szkiełko mikroskopowe w celu wykonania rozmazu.
Ile się czeka na wyniki? Zazwyczaj jest to kilka dni roboczych. Cena wymazu z pochwy w celu oceny czystości pochwy to około 20 zł, zaś jeśli wykonywany jest posiew z pochwy cena to około 40 zł. Natomiast badanie w kierunku GBS w ciąży kosztuje średnio 30 zł.
Wymaz z pochwy – badanie czystości pochwy
Badanie czystości pochwy (biocenoza pochwy) to podstawowe badanie mikrobiologiczne, umożliwiające wykrycie niewłaściwej flory bakteryjnej oraz toczącego się stanu zapalnego. Ocena preparatu pod mikroskopem obejmuje oszacowanie liczby bakterii chorobotwórczych (tzw. mieszanej flory bakteryjnej) i ich wzajemnej proporcji z pałeczkami kwasu mlekowego, a także obecności drożdżaków czy rzęsistka pochwowego. Ponadto oceniana jest obecność leukocytów. W oparciu o te kryteria opracowana została kilkustopniowa skala czystości pochwy. Nieprawidłowy wynik badania czystości pochwy jest wskazaniem do wykonania posiewu z pochwy.
Wymaz z pochwy w ciąży – GBS
Wymaz z pochwy GBS to badanie wykonywane u każdej kobiety w ciąży. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego posiew z pochwy GBS powinien być wykonany między 35. a 37. tygodniem ciąży. Badanie polega na pobraniu wymazu z przedsionka pochwy oraz odbytu w celu wykrycia nosicielstwa paciorkowca GBS (Streptococcus agalactiae).
Nosicielstwo S. agalactiae może nie dawać żadnych objawów u matki, natomiast wiąże się z poważnymi zakażeniami u noworodka. Do transmisji bakterii z matki na dziecko dochodzi podczas porodu. Konsekwencjami zakażania u dziecka może być zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych bądź sepsa.
Wymaz z pochwy bakteriologiczny – posiew z pochwy
Bakteriologiczny wymaz z pochwy wykonywany jest wówczas, gdy wynik badania czystości pochwy wskazuje na obecność mieszanej flory bakteryjnej i/lub leukocytów. Ponadto wskazaniem do badania jest wystąpienie charakterystycznych objawów sugerujących zakażenie, a także monitorowanie skuteczności leczenia zakażenia pochwy.
Badanie polega na wykonaniu posiewu na specjalnym podłożu i hodowli mikrobiologicznej. Dzięki temu możliwe jest dokładne zidentyfikowanie chorobotwórczego szczepu bakterii, a także określenie wrażliwości na antybiotyki (antybiogram).
Wymaz z pochwy a cytologia
Wymaz z pochwy i cytologia to dwa różne badania, choć mogą być często mylone, gdyż procedura pobrania materiału do badania jest bardzo podobna. W przypadku wymazu z pochwy pobierany jest materiał biologiczny w celu stwierdzenia obecności zakażania i stanu zapalnego. Z kolei podczas cytologii pobierany jest wymaz z szyjki macicy w celu oceny obecności nieprawidłowych komórek nabłonkowych. Badanie to służy detekcji raka szyjki macicy i powinno być regularnie wykonywane u każdej kobiety, która rozpoczęła współżycie płciowe.
Bibliografia:
- Leśkow E., Lipiński A., Atlas cytopatologii szyjki macicy. Wydawnictwo Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2011.
- Pschyrembel W., Strauss G., Petri E., Ginekologia praktyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.